Artur Nowak, Stanisław Obirek – „Babilon. Kryminalna historia Kościoła”

Opis wydawcy:

Babilon to symbol zniewolenia. Na kartach tej książki, trzymając się przerażających faktów, autorzy kreślą kryminalną historię kościoła, który łupił i mordował ofiary kolonialnej opresji w Kanadzie. Który przyuczał kobiety w Irlandii do kultury gwałtu. Który cynicznie wmawiał ustami „świętej” Matki Teresy, że cierpienie uświęca więc nie należy go uśmierzać. Który prześladował gejów dehumanizującym ich głosem uciekających często przed własną tożsamością seksualną kościelnych liderów. „Babilon” pokazuje też kościół stojący po stronie latyfundystów, kościół, który przerażała prosta prawda głoszona przez teologię wyzwolenia, kościół skorumpowany przez władców, uwikłany w wojny polityczne, kościół zalękniony wizją synodu, w którym wierni na równi z kapłanami będą decydować o jego kształcie. Wreszcie Kościół, który nienawidzi kobiet. Jednak to nie jest książka antykościelna ani antyreligijna. Podobnie jak Frederic Martel w Sodomie, a wcześniej Obirek i Nowak w Gomorze, autorzy piętnują przede wszystkim zakłamanie kościelnych urzędników w przekonaniu, że pomoże to oczyścić sam kościół i pozwoli mu odzyskać wiarygodność.

W roku 2021 odkrycie masowych grobów indiańskich dzieci w Kanadzie wstrząsnęło opinią publiczną. Ich ujawnienie było przełomowe, ponieważ pokazało, jak poważna była skala śmierci dzieci w szkołach rezydencjalnych, których zadaniem była „asymilacja” rdzennych dzieci do kultury zachodniej. Tragiczne zgony były wynikiem zaniedbań, przemocy i okrutnych warunków. Tej tematyce przypatruje się chociażby Joanna Gierak-Onoszko w głośnej lekturze z 2019 roku – „27 śmierci Toby’ego Obeda”, w której ukazana jest brutalność systemu szkół rezydencjalnych i jej długofalowe konsekwencje dla społeczności rdzennych w Kanadzie. Mniej obszernie na ten temat napisali również Artur Nowak i Stanisław Obirek w swej książce wydanej trzy lata później – „Babilon. Kryminalna historia kościoła”. Autorzy badają mroczne strony historii Kościoła katolickiego, w tym jego udział w systemie szkół rezydencjalnych, ale nie tylko –  poruszają szereg kontrowersyjnych tematów związanych z Kościołem, zwracając uwagę na wiele aspektów jego działalności, które były sprzeczne z naukami i wartościami, które głosi. Postarajmy się zatem napisać kilka słów na temat tej pozycji.

Początek lektury nie jest zaskoczeniem w kontekście podejmowanej tematyki, ponieważ autorzy zaczynają od kontrowersyjnej i wzbudzającej skrajne emocje postaci św. Teresy. Stanowi ona punkt wyjścia do głębszej krytyki Kościoła i jego historycznych zbrodni, z których część była popełniana w imię religii i świętości. Autorzy zgrabnie rozprawiają się z kultem tej postaci – wskazują, że jest ona synonimem zepsucia i hipokryzji kościoła, który, poprzez eksponowanie takich świętych postaci, starał się zakryć swoje przewinienia.

Nowak i Obirek kontynuują swoją krytyczną analizę, rozprawiając się z kolejnymi grzechami Kościoła katolickiego. Nie unikają trudnych tematów, jak sprawy molestowania dzieci przez duchownych. Zwracają uwagę na systemowe tuszowanie tych przestępstw przez Kościół, który zamiast stawić czoła problemowi, chronił sprawców i ukrywał prawdę. Badają również związki tej instytucji z polityką i biznesem, wskazując na przypadki korupcji oraz współpracę z reżimami politycznymi, które były odpowiedzialne za łamanie praw człowieka. Ukazują, jak Kościół, mimo swojego moralnego autorytetu, wspierał systemy autorytarne. Autorzy poruszają także temat współczesnych wydarzeń, w tym również agresji Putina na Ukrainie i wskazują na reakcję Kościoła katolickiego wobec tego konfliktu.

Kolejnym tematem jest prześladowanie mniejszości seksualnych przez Kościół katolicki. Niejednokrotnie stygmatyzował on osoby o odmiennej orientacji seksualnej, traktując je jako grzeszników, a ich działania – jako przestępstwa przeciwko moralności. Książka pokazuje, jak Kościół przez stulecia ignorował i potępiał mniejszości seksualne, demonizując je, a zarazem wciąż w sposób sprzeczny z naukami Jezusa, stosował niewłaściwą moralność. Autorzy przytaczają także przykłady, w których duchowni homoseksualni byli potępiani i usuwani z posługi w Kościele.

Twórcy wspominają również o azylach magdalenek, które były prowadzone przez Kościół katolicki. Azyle te, choć formalnie miały być instytucjami pomocy, w rzeczywistości były miejscami nadużyć, w których kobiety były traktowane jako grzesznice i zmuszane do ciężkiej pracy, a ich prawa były zdecydowanie łamane.

Obirek i Nowak szczegółowo i obszernie omawiają wszystkie poruszane tematy, starają się przedstawić dokładne opisy wydarzeń, w które zaangażowany był Kościół, bazując na dostępnych źródłach historycznych, raportach, oraz świadectwach ofiar. W książce poruszono rozległy wachlarz wątków, które nie tylko odnoszą się do historii tej instytucji, ale także jego roli w wielu ważnych wydarzeniach społecznych i politycznych. Minusem tej pozycji może być dość jednostronne spojrzenie na podejmowaną tematykę, szczególnie dla czytelników, którzy oczekują pełniejszego obrazu lub bardziej zrównoważonej analizy. Książka koncentruje się głównie na krytyce Kościoła katolickiego, jego zbrodniach i moralnych przewinieniach, co może sprawić wrażenie, że pisarze pomijają pozytywne aspekty jego działalności.

Mimo krytycznego podejścia, autorzy nie prowadzą narracji wyłącznie w duchu potępienia, ale raczej oferują głębszą refleksję nad tym, jak Kościół katolicki przez wieki angażował się w działania, które były dalekie od ideałów. W ten sposób ich książka staje się ważnym głosem w debacie na temat roli Kościoła w historii, szczególnie w kontekście nadużyć i zbrodni, których dopuszczał się w imię religii. Lekturę czyta się „jednym tchem”, co jest efektem przystępnego stylu pisania, dobrej narracji i mocnych, poruszających tematów, które przyciągają uwagę czytelnika od pierwszych stron. Autorzy skutecznie angażują czytelnika, prowadząc go przez mroczne zakamarki historii Kościoła, co sprawia, że trudno oderwać się od lektury. Szczerze polecam sięgnięcie po tą pozycję jeśli pragniecie poszerzyć swoją wiedzę o historii tej instytucji.